Sigorta Şirketlerinin Dolandırılması

Bilindiği üzere Türkiye’de araçların trafiğe çıkması için araçların trafik sigortalarının yaptırılmış olması gerekmektedir. Zorunlu olan bu trafik sigortası kazalarda karşı tarafın giderlerini belirlenen limitlerde karşılamaktadır. Bunun dışında, kendi aracında meydana gelebilecek hasarlarda yüksek maliyetten kaçınmak isteyen araç sahipleri “kasko” adı verilen ayrı bir sigorta yaptırmaktadır. Türkiye’de sigorta ile ilgili işlemler ve ilgili kuruluşların yetkilendirilmesi Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi tarafından yapılmaktadır. Söz konusu merkez, T.C. Hazine Müsteşarlığı tarafından 16.12.2003 tarih ve 25318 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Trafik Sigortası Bilgi Merkezi Yönetmeliği ile “TRAMER” adıyla kurulmuştur. Merkezin adı, 9 Ağustos 2008 tarihinde, “Sigorta Bilgi Merkezi”, ardından da 03.11.2011 tarih li Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelik değişikliği ile “Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi” olarak değiştirilmiştir.

Sigortacılık alanında yapılan dolandırıcılıklar, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi tarafından “suiistimal” olarak adlandırılmakta ve bu konuyla ilgili yöntem ve veriler Merkez tarafından kurulan “Sigorta Suiistimalleri Bilgi Paylaşım Sistemi (SİSBİS)”nde toplanmaktadır. SİSBİS verilerine göre “suiistimaller” altı kategoride toplanmaktadır: “Vurup kaçtı” beyanı suiistimalleri, sahte yaralama suiistimalleri, sahte kaza tespit tutanağı, hasar sonrası sigortalama suiistimalleri, planlanmış (organize) hasar suiistimalleri ve diğer suiistimaller (HATMER; 2015:9). SİSBİS tarafından belirlenen yöntemlerin, Jandarma Genel K.lığı’nın olay verilerinden elde edilen yöntemlerle uyuştuğu görülmektedir (Yılmaz, 2015). Burada aktarılan yöntemler yukarıda anılan iki çalışmanın derlenmesinden oluşmaktadır.

Tüm sigortalarda şoförün alkollü olmaması, trafiğe çıkabilecek belgelere sahip olması ve bazı durumlarda bildirilen kaza ile ilgili trafik görevlilerince bir tespit yapılması gerekmektedir. Trafiğin dışında, diğer bir sigortalama alanı da hayvancılıktır. Burada da çiftlik sahibinin belirli şartları yerine getirmesine bağlı olarak hayvanlar hastalık/ölüm gibi risklere karşı sigortalatılabilmektedir.

Burada, SİSBİS tarafından tespit edilen yöntemlerle Jandarma Genel K.lığı verilerinden tespit edilen yöntemler bir arada değerlendirilerek aktarılmıştır. Bu yöntemin genellikle, kazadan sonra kasko, alkollü şoförün değiştirilmesi, arıza giderimi/asılsız çalıntı bildirimi, usulsüz “pert” kaydı ve hayvancılık alanında gerçek dışı bildirim şeklindeki alt başlıklarda gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.

“Vurup Kaçtı” Beyanı Suiistimalleri: Aracın tek taraflı kazadan kaynaklanan hasarının giderilmesi amacıyla çift taraflı kaza iddiası ile başka bir aracın “vurup kaçtığını” beyan etmek suretiyle yapılmaktadır.

Kazadan Sonra Kasko: Trafik kazasından sonra kasko yaptırmanın ardından, aradan belirli bir zaman geçtikten sonra kazanın yeni olduğu beyan edilerek hasarın sigorta şirketine yüklenmesine çalışılmaktadır.

Alkollü Şoförün Değiştirilmesi: Şoförün kaza sırasında alkollü olması nedeniyle, kaskodan yararlanabilmek amacıyla kaza sırasında bir başkasının sürücü olduğu beyan edilmektedir.

Arıza Giderimi / Organize Kaza veya Sahte Kaza Tespit Tutanağı: Aracın sıradan nedenlerle gerçekleşen arızasının giderilmesi amacıyla kaza süsü verilmesi ya da sahte kaza tespit tutanağı düzenlenmesi şeklinde yapılmaktadır.

Sahte Yaralanma: Başka nedenlerden kaynaklanan yaralanmaların tedavi masraflarını sigorta şirketine yüklemek ve/veya tazminat alabilmek amacıyla ya da hiç olmayan bir yaralanma gerekçe gösterilerek sigorta şirketinden maddi kazanç elde etmeye çalışmak şeklinde yapılmaktadır.

Asılsız Çalıntı Bildirimi: Bu yöntemle, aracın çalındığı yönünde asılsız bir bildirimde bulunularak, kaskodan haksız bir şekilde yararlanılmaya çalışılmaktadır.

Usulsüz “Pert (Ağır Hasarlı)” Kaydı: Trafik kazalarında toplam hasar maliyetinin aracın değerinin %70’ini aşması durumunda araç ağır hasarlı olarak nitelendirilmekte ve araca “pert” kaydı düşülmektedir. Bu kayıt aracın trafiğe çıkışına engel teşkil etmemekle birlikte aracın satışında değerini düşürmekte ve bu tür araçlara kasko yapılmamakta ya da çok yüksek maliyetle kasko yapılabilmektedir. Bu tür dolandırıcılıkta kazanın ardından oluşan ve düşük bir maliyetle giderilebilecek bir hasarın yerine, araca pert raporu tanzim edilmesiyle aracın piyasa değeri sigortadan alınmakta ve araç az bir değer kaybıyla tekrar piyasada satışa sunulmaktadır.

Hayvancılık: Hastalanan veya ölen hayvanın kulak küpesinin sigortalı olan hayvanınki ile değiştirilmesiyle sigortadan para alınması suretiyle yapılmaktadır.