Dolandırıcılık suçu ve dolandırıcılık yöntemlerine dair bilinmesi gereken her şey

İngiltere'deki Dolandiricilik Yontemleri

İngiltere’de dolandırıcılık suçları, 2014 yılında kapatılana kadar “İngiliz Ulusal Dolandırıcılık Suçu Merkezi (National Fraud Authority, NFA)” tarafından takip edilmekteydi. Kuruluşun 2014 yılında kapatılmasının ardından, çalışanları İngiliz Ulusal Suç Ajansı/Birimi (National Crime Agency)”ne aktarıldı[1]. Dolandırıcılık ve siber suçların bildirimlerinin alınması ve takibi ise faaliyetlerini Londra Polisinin sorumluluğunda yürüten, “ActionFraud” isimli merkez ve “Ulusal Dolandırıcılık İstihbarat Birimi (National Fraud Intelligence Bureau, NFIB)” tarafından yerine getirilmektedir.
Dolandırıcılık türlerinin yanı sıra dolandırıcıların da tasnifini yapan NFA’ya göre dolandırıcılar şu üç kategoride gruplandırılmaktadır:
  • Kaygan zemin (slippery slope): Genellikle önceden dolandırıcılık suçuna karışmamış, baskı ya da ortaya çıkan bir fırsatla dolandırıcılık yapanlar.
  • Orta seviye uzun vadeli dolandırıcılar: Meşru bir niyeti, zamanla dolandırıcılığa dönüştren önceden dolandırıcılığa karışmış kişiler.
  • Önceden planlı uzun vadeli dolandırıcılar: Önceden suç kaydı olan ve bizzat dolandırıcılık niyetindeki kişiler. Bazı durumlarda ön planda suç kaydı olmayan kişiler kullanılabilmekte, bazen de uyuşturucu örgütleri gibi geleneksel suç örgütü şeklini alabilmektedir.
NFA tarafından yapılan bir çalışmada İngiltere’de sekiz üst başlık altında toplam 27 adet dolandırıcılık türünün yaygın olarak görüldüğü belirtilmektedir (NFA, 2009a:1-14). NFA’nın kapsamlı bir rapor özelliği taşıyan bu çalışmasında belirtilen dolandırıcılıkların bir kısmı “ActionFraud” tarafından da anılmaktadır.[2]
Piyango/Çekiliş (Gambling Scams): Bu yöntem altında dört ayrı teknik kullanılmaktadır.
  • Çekiliş ve İkramiye (Prize Draw and Sweepstake Scams): E-posta ya da posta yoluyla ulaşılan mağdurlara ödül kazandıkları ancak ödülü alabilmek için küçük bir miktar “işlem masrafı (administrative fee)” yatırmaları gerektiği belirtilerek yapılmaktadır.
  • Sahte Uluslararası Piyango (Foreign Lottery Scams): Yukarıda belirtilen dolandırıcılıkla hemen hemen aynıdır. Burada ödülün uluslararası piyangodan kazanıldığı belirtilmekte, mağdurlara e-posta ve postanın dışında bazen telefonla da ulaşılmaktadır.
  • Asılsız Ödül Garanti Bilgisi Satışı (Bogus Tipsters): Çeşitli şans oyunlarında içeriden bilgi elde ettiğini ifade eden dolandırıcıların, sözde kazanmayı garantileyen bu bilgiyi satmaları yoluyla yapılmaktadır.
  • Çekiliş ve İkramiye ile Yüksek Ücretli Telefon Hattına Yönlendirme (Premium Rate and Telephone Prize Scams): E-posta ile ulaşılan mağdura ödül kazandığı belirtilerek, başvuru için aslında yüksek tarifeli olan bir telefon hattını araması istenilmektedir.
Para toplama (Money-Making Scams): Bu yöntemde genellikle yatırım vaatleri ile mağdurlardan para toplanmakta, sistemin çalıştığını göstermek için bir süre ilk katılımcılara vaadedilen ödeme yapılmakta, geniş kitlelerin güveninin kazanılmasının ardından kayıplara karışılmaktadır. Bu yöntem altında üç teknik yer almaktadır:
  • Asılsız Evden Çalışma ya da İş Fırsatı (Work At Home and Business Opportunity Scams): Genellikle evden çalışma ya da hiçbir vasıf gerektirmeyen iş fırsatı sunduklarını belirten dolandırıcıların, mağdurlardan işlem ya da kayıt parası adı altında para almaları şeklinde yapılmaktadır.
  • Piramit ya da Saadet Zinciri (Pyramid Selling and Chain Letter Scams): E-posta, bülten ya da web sayfaları aracılığıyla ulaşılan kişilere, katılım ücretini ödemeleri ve sisteme belirli sayıda katılımcı dahil etmeleri durumunda yüksek kazanç elde edebilecekleri belirtilerek yapılmaktadır.
  • İnternet matriksi (Internet matrix scams): Piramit ya da Türkiye’de bilinen adıyla saadet zinciri sisteminin küçük farkla da olsa internette yapılan halidir. Katılımcıya sisteme girişte küçük bir hediye sunulmakta, büyük ödül için bekleme listesine dahil olabilmek için siteye girişte bir ürün satın alması gerektiği ifade edilmektedir.
Fırsat Ürünü ya da Hizmet Satışı (Bogus Products and Services): Çeşitli ‘fırsat’ ürün ya da hizmetlerin satışını içeren dolandırıcılık yöntemidir. Aşağıda anılan beş ayrı şekilde yapılabilmektedir.
  • Mucizevi Tedavi ve Zayıflama Vaadi (Miracle Health and Slimming Cure Scams): Genellikle zayıflama ve kanser tedavisinde ‘mucizevi’ sonuçları olduğu belirtilen ürünlerin satışı yolu ile yapılmaktadır. NFA, bu yolla satılan ürünlerin belirtilen vaadi karşılamak bir yana çoğu zaman sağlığa zararlı olduklarını ifade etmektedir.
  • Medyumluk / Fal bakma (Clairvoyant and psychic mailing scams):Posta yoluyla ulaşılarak ücret karşılığı fal bakmak suretiyle yapılmaktadır. Bazen, kabul edilmediği takdirde ailesinin başına büyük bir felaket geleceği de ifade edilmektedir.
  • Ücretsiz Gezi / Tatil (Bogus Holiday Club Scams): Yolda ya da telefonla ulaşılan kişilere ücretsiz tatil kazandıkları belirtilerek, ödülü alabilmek için yapılacak olan tanıtım etkinliğine katılmaları gerektiği ifade edilmektedir. Yapılan etkinlikte, psikolojik baskıyı da içeren farklı satış teknikleri kullanılarak bir araya toplanan kitleye baskı ile ekstra hizmetler adı altında satış yapılmaktadır.
  • Kariyer Fırsatı (Career Opportunity Scams): Kariyer hedeflerine ulaşmak isteyen kişilere yönelik düzenlenen çeşitli ücretli kurslar yoluyla yapılmaktadır.
  • Kredi Temin Etme (Loan Scams): Gazetelerde verdikleri ilanlarla kredi temin edeceklerini söyleyen dolandırıcıların, başvuranlardan ‘sigorta’ için belirli bir miktar ön ödeme almaları ile yapılmaktadır.
Yasadışı Kazanç Paylaşımı (Illicit scams): Bu yöntemin en bilineni “Afrika kökenli ön ödeme (African advanced fee frauds/foreign making scams)” sistemidir. Genellikle e-posta ya da faks ile ulaşılan kişilere, Afrika’da yasal olmayan yollardan elde edilen paranın yurt dışına çıkarılmasına yardımcı olunması durumunda paranın belirli bir oranının verileceği belirtilmekte, bu arada işlem masrafları için para talep edilmektedir.
Teknoloji Dolandırıcılıkları (Technological Trick Scams): Genellikle mağdur yanıltılarak ya da bilgisi olmadan bilgisayarına indirilen programın çalıştırılmasıyla, telefonun yüksek tarifeli bir numarayı araması sağlanarak yapılmaktadır.
Yatırım Dolandırıcılıkları (Investment Frauds): Yatırımcılara yüksek getiri vaadi ile yapılan bu tür dolandırıcılıklar aşağıda belirtilen dört ana kategoride yapılmaktadır.
  • Yüksek Risk Yatırımı (High Risk Investments): Dolandırıcıların değerli olduğunu iddia ettikleri çeşitli sanat ürünleri, taş ya da şarapları çok yüksek fiyattan satmaları şeklinde yapılmaktadır.
  • Gayrimenkul Yatırım Dolandırıcılığı (Property Investment Schemes): Tanıtıma davet edilen kişilerin, burada değeri düşük olan gayrimenkulleri yüksek fiyattan satın almaları, bunun yanı sıra mağdurlara hiç olmaya gayrimenkullerin satılması yoluyla da yapılmaktadır.
  • Ponzi: Yasal gibi görünen bir yatırım aracına katılım ile kısa sürede yüksek oranda getiri sağlanacağı vaadine dayanmaktadır.
  • Borsa Dolandırıcılığı (Market Abuse): Genellikle, hisse fiyatlarının artacağına yönelik yapılan yanlış haberlerle hisseye katılım sağlanıp, ardından düşük fiyattan toplanan hisselerin yüksek fiyattan satışı ile yapılmaktadır.
Kimlik Dolandırıcılığı (Identity Frauds): NFA, bu yöntemle yapılan dolandırıcılıkla “kimlik hırsızlığının (identity theft)” karıştırılmaması gerektiğini belirtmektedir (NFA, 2009a:11). NFA’ya göre ikisi arasındaki temel fark “kimlik dolandırıcılığı”nda kimlik bilgileri dolandırıcılık suçuna yönelik olarak geçici olarak ele geçirilmekte, “kimlik hırsızlığı”nda ise kimlik bilgileri ele geçirilerek daimi olarak kullanılmaktadır. Kimlik bilgileri kullanılarak altı farklı teknikle dolandırıcılık yapılabilmektedir:
  • Kayıp Kredi Kartı / Belge (Lost or Stolen Cards/Documents): Çalınan ya da bir şekilde ele geçirilen kredi kartı ya da kimlik kullanılarak yapılmaktadır.
  • Kredi Kartı Olmadan (Lost or Stolen Cards/Documents): Kredi kartı ya da kimlik üzerindeki bilgilerin ele geçirilmesi ile yapılmaktadır.
  • Kredi Kartı Kopyalamak (Counterfeit Cards/Documents):Kredi kartı ya da kimliğin kopyalanması, sahtesinin çoğaltılmasıyla yapılmaktadır.
  • Hesabın Devralınması (Account Takeover): Dolandırıcıların kimlik bilgilerini ele geçirdikleri mağdurun banka hesabını devralması ve kullanması şeklinde yapılmaktadır.
  • Yeni Hesap Yaratılması (Creation of New Accounts, Loans etc): Ele geçirilen mağdur kimlik bilgileri ile yeni hesap açılması, kredi kartı çıkarılması ya da borç alınması yolu ile yapılmaktadır.
  • Kimlik Hırsızlığı (Identity Theft): Yukarıda da belirtildiği üzere, dolandırıcıların kişilerin kimlik bilgilerini ele geçirerek günlük yaşamda daimi bir şekilde kullanmaları ile yapılmaktadır.
Küçük İşletmelere Yönelik Dolandırıcılıklar (Frauds Against Small Businesses): NFA, küçük işletmelerin bazen içeriden çalışanlar tarafından bazen de diğer ‘firmalar’ tarafından da dolandırılabildiğini belirtikten sonra bu tür işletmelere yönelik yapılan dolandırıcılıkları iki grupta toplamaktadır:
İşletme Kimliğinin Çalınması (Corporate Identity Fraud): İşletmeye ait IP adresinin ya da e-postanın dolandırıcılar tarafından ele geçirilmesinin ardından firma müşterilerine ödeme yapacakları hesabın değiştiği bildirilmektedir. Bu sayede, hiçbir şeyden haberi olmayan müşterilerin, firmaya yapacakları ödemeleri dolandırıcılar tarafından yönetilen hesaba yapmaları sağlanmaktadır.
Kredi Kartı Olmadan (Card-not-Present Fraud): Yukarıda da anılan bu tür dolandırıcılık, işletmeye ait kredi kartı bilgilerinin ele geçirilmesi ile küçük işletmelere yönelik olarak da yapılabilmektedir.
[1] https://www.gov.uk/government/organisations/national-fraud-authority
[2] http://www.actionfraud.police.uk/types_of_fraud

0 yorum:

Yorum Gönder

Yorumunuzu yazdıktan sonra "Yorumlama biçimi" bölümünden "anonim" seçeneğini seçtikten sonra "yayınla" bölümüne tıklayın.

Öne Çıkan Yayın

Whatsapp'ta yayılan "Migros ücretsiz hediye kuponu dağıtıyor" dolandırıcılığı

Whatsapp'ta yayılan aşağıdaki mesaj kullanıcıları sahte siteye yönlendiriyor. Yönlendirilen ekranda bu tür sitelerde sıklıkla görülen...

İletişim Formu

Ad

E-posta *

Mesaj *

Etiketler